Wat zou een mens zijn zonder vader?

Een van mijn favoriete bezigheden is het luisteren naar Radio 2. Als het even kan, ben ik daarop afgestemd. Je kunt tegelijkertijd wat anders doen: een artikel schrijven, stamboomgegevens invoeren of werken aan de website. Als je op de achtergrond iets hoort dat je interesse wekt, gaat je aandacht -althans bij mij- daar automatisch naar uit. Zoals nu. Het thema van het programma ‘De staat van Stassen’ is ”vader”. Een luisteraar belt en vertelt over zijn vader, die een goeie week na zijn pensionering een beroerte kreeg. Drie maanden later was de man dood. De boodschap: Laat als vader nooit ‘losse eindjes liggen’. Bespreek alles zolang het nog kan.

Dat doet me vanzelf denken aan mijn eigen vader. Hij kon in ieder geval na zijn pensioen nog 28 jaar genieten van zijn gezin; van het leven. Eigenlijk altijd in goede gezondheid. Alleen de laatste weken sterk aan het kwakkelen, inclusief een ziekenhuis-opname. Hij was 93 toen hij overleed. Een ”gezegende” leeftijd. Een fijne man. Niet altijd zo’n prater, maar je kon een goed gesprek met hem voeren. Tot zijn laatste dagen nog scherp van geest, betrokken bij alles wat in de wereld gebeurde. De avond voor zijn overlijden -ik was met het gezin van de oudste zoon op vakantie- werden we naar Den Haag geroepen. Het ging niet best met Pa.

Samen met Marcello -de oudste- hadden we nog een goed gesprek met hem, mede over ons bezoek aan Woudrichem. Dat kende hij ook. Uitgebreid liet hij het vestingstadje de revue passeren. Een van de belangrijkste zaken daarbij: zijn oog voor detail. Hij schilderde, in de stijl van Anton Pieck. Mij heeft hij altijd geleerd: Kijk omhoog, bijvoorbeeld naar gevels, daar zitten de mooiste scheppingen. Nu nog haal ik dat geregeld aan als wij -mijn vrouw Loes en ik- op vakantie een stadswandeling maken. Ook het bekijken van landschappen, het mooie van de natuur: ik leerde het van Pa.

We keerden terug naar ons vakantie-adres en waren zeer verbaasd ‘s morgens in alle vroegte een telefoontje te krijgen met de mededeling: hij is overleden. Na alle beslommeringen die dat met zich meebrengt -en het verdriet- blijven er veel positieve herinneringen over. Des te duidelijker voel ik -achteraf- zijn gemis aan een vader: die overleed toen hij zelf nog maar net vijf jaar oud was. De man naar wie ik ben vernoemd en wiens naam ik met trots draag. Want zo ging dat in die tijd: de oudste zoon werd vernoemd naar de opa van vaderszijde. Een gebruik dat tegenwoordig steeds meer in het ongerede raakt.

Ook Pa was best geïnteresseerd in genealogie. Nadat zijn broer -heeroom Cor- een brief van familielid pater Theo van Zijl had gekregen en ik aan de slag ging met archief-onderzoek, ging hij -samen met mijn broer-  een paar keer mee om gegevens uit te zoeken en te noteren. Op zijn eigen, heel precieze wijze, want daar was hij goed in. Hij kon ook prachtige verslagen maken van de ‘pot’-reis van het zangkoor. Ieder lid werd daarin wel -vaak op rijm- op een positieve, respectvolle manier en soms met een kwinkslag genoemd. Die genen heb ik duidelijk van Pa meegekregen.

Ook in latere jaren bleef hij voor het onderzoek naar de familie Van Zijl belangstelling tonen: ”Dat is verdomd interessant, wat je hebt gevonden”, was een van zijn standaard-reacties. Ook hij was zich ervan bewust dat de stambomen eeuwenlang zijn doorgegeven van vader-op-zoon. Natuurlijk met uitzonderingen. Die zijn er in het leven altijd. Dat doet me ook denken aan het ‘nieuwtje’ dat ik hem een half jaar voor zijn dood kon vertellen: ik vond een aanwijzing dat zijn moeder (weduwe) -toen Pa ongeveer negen jaar was- in alle stilte nog een zoon had gekregen: Leonardus -vernoemd naar haar overleden echtgenoot- slechts een half jaar oud geworden. Hij kon het niet geloven. Het (geboorte)bewijs heeft hij helaas niet meer kunnen zien: dat vond ik pas na zijn overlijden. Maar zo gaat dat soms: stamboom-onderzoekers leggen veel zaken bloot. Over het leven, het doorgeven ervan, maar -dat is mijn streven- altijd met respect. Respect dat mijn vader -doorgaans- zeker verdiende. Zeker vandaag: 25 mei, zijn geboortedag.